नेपालको पदकमा महिला वर्चस्व
फाल्गुन ५, २०७२- १२ औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग)लाई लैंगिक समानताको क्षेत्रीय खेल महोत्सवको रूपमा पनि लिइएको छ । किनभने यसपालि समावेश सबै खेलमा महिलाका स्पर्धा राखिएको थियो । नेपाललाई सबभन्दा बढी सफलता पनि महिला खेलाडीले नै दिलाए ।
नेपालले १२ औं सागमा ३ स्वर्ण, २३ रजत र ३४ कांस्य गरी कुल ६० पदक जित्यो । यसमध्ये २ स्वर्ण, १४ रजत र २० कांस्य महिलाले दिलाएका थिए । ट्रायथलनको मिक्स टिम स्पर्धामा पाएको रजत पदकमा पनि दुई महिला खेलाडीको योगदान रह्यो । त्यसैले ३७ पदक नेपालले पाउनुमा महिलाको भूमिका रह्यो । पुरुषको स्पर्धामा नेपालले एक स्वर्ण, ८ रजत र १४ कांस्य प्राप्त गर्यो ।
पुरुष फुटबलमा २३ वर्षपछि नेपालले जितेको स्वर्ण अहिले चर्चामा छ । तर, पूरा टिमले पाएको स्वर्णको गणना ‘१ स्वर्ण’ हुन्छ र नेपालले पुरुषको स्पर्धामा यो सागमा पाएको सबभन्दा ठूलो सफलता पनि यही हो । महिलाको स्पर्धा दुई स्वर्ण मिल्यो । पहिलो स्वर्ण १६ वर्षीय उसु खेलाडी निमा घर्तीमगरले दिलाएकी थिइन् ।
अर्को स्वर्ण २१ वर्षीया फुपू ल्हामु खत्रीले जुडोमा दिलाइन् । फुपू जुडोमा स्वर्ण जित्ने पहिलो महिला पनि हुन् । संयोगले तीनै स्वर्णका लागि निर्णायक खेलमा नेपाली खेलाडी/टिमले भारतलाई पराजित गरेको थियो ।
‘हामी महिला पनि केही गर्न सक्छौं भन्ने पदकले देखाएको छ,’ स्वर्ण जितेपछि निमाले भनेकी थिइन्, ‘मान्छेको सोचमात्र फरक हो । महिलाले पनि देशका लागि धेरै गर्न सक्छन् ।’
१३ वर्षीया गौरिका सिंहले स्वर्णपदक चुम्न सकिनन् । त्यसैले उनी यो सागकै सर्वाधिक सफल नेपाली खेलाडी बन्न पाइनन् । तर, उनले पौडीमा ऐतिहासिक रजत तथा तीन कांस्य पदक जितेर भविष्यमा ठूलो सफलताका लागि आफूलाई दाबेदारको रूपमा उभ्याएकी छन् ।
यस क्रममा उनले व्यक्तिगत स्पर्धामा सात राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाइन् र थप तीन महिला टिम रिलेको रेकर्डमा पनि आफ्नो नाम दर्ता गराइन् । नेपाललाई १२ औं सागमा पहिलो पदक पनि महिला खेलाडीले नै दिलाएको थियो ।
१२ दिने प्रतियोगिताको दोस्रो दिन सप्तरीकी देवीकुमारी चौधरीले भारोत्तोलनमा कांस्य जित्दै नेपालका लागि पदकको खाता खोलेकी थिइन् । सागमा महिला भारोत्तोलनलाई पहिलोपल्ट यसैपालि समावेश गरिएको हो । त्यसैले उनको नाममा महिला भारोत्तोलनको पहिलो पदकको कीर्तिमान पनि बन्यो । उनको यो पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता हो ।
बक्सिङ र हकीमा महिलाको खेल पनि यसैपालि राखिएको हो । बक्सिङमा नेपालले दुई कांस्य जित्यो र त्यसमा मीनु गुरुङ पहिलो पदक विजेता भइन् । महिला हकीमा तीन टिम मात्र सहभागी भएकाले खेल्नुअघि नै नेपालको पदक पक्का भइसकेको थियो । राउन्ड रोबिनको आधारमा सञ्चालित यसमा नेपाल तेस्रो भयो र हकीमै पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय पदक हात पार्यो ।
ट्रायथलन र खो–खो सागमा नयाँ खेल हुन् । यी दुवैमा नेपालले पदक हात पार्यो । ट्रायथलनमा नेपाललाई यमकुमारी घले, रोजा केसी, हिमाल थापा र रुद्र कटवालले मिक्स रिलेमा रजत पदक दिलाएका थिए । रोजाले व्यक्तिगत स्पर्धामै कांस्य हात पारिन् । खो–खोमा महिला र पुरुष दुवै टिमको भागमा कांस्य पदक पर्यो ।
ब्याडमिन्टनमा नङ्सल तामाङले नसोचिएको रूपमा वुमेन्स सिंगलमा कांस्य दिलाइन् । महिला टिम स्पर्धाको कांस्यमा पनि उनको योगदान रह्यो । नन्द–भाउजू एलिना महर्जन र नविता श्रेष्ठले टेबलटेनिसको वुमेन्स डबल्समा जितेको कांस्यलाई पनि कम आँक्न मिल्दैन । फुटबलमा स्वर्ण जित्न नसके पनि महिला टिमले लगातार दोस्रोपल्ट रजत हात पारे ।
पालो नेपालको
पालैपालो आयोजना गर्ने परम्पराअनुसार सागको १३ औं संस्करण नेपालमा सन् २०१८ मा हुनेछ । यसको औपचारिक प्रक्रिया मंगलबार इन्दिरा गान्धी स्टेडियममा आयोजित १२ औं सागको समापन समारोहमा भयो ।
भारतीय ओलम्पिक कमिटीका अध्यक्ष एम रामाचन्द्रनले दक्षिण एसियाली ओलम्पिक परिषदको झन्डा नेपाल ओलम्पिक कमिटीका अध्यक्ष जीवनराम श्रेष्ठलाई हस्तान्तरण गरे । यसलाई १३ औं सागको आयोजनाको जिम्मेवारी दिइएको मानिन्छ ।
त्यसपछि श्रेष्ठले युवा तथा खेलकुद मन्त्री सत्यनारायण मण्डललाई झन्डा हस्तान्तरण गरेका थिए । नेपालले १३ औं सागका लागि स्वागत गानसहित १५ मिनेटको सांस्कृतिक कार्यक्रम प्रस्तुत गरेको थियो ।
नेपालले १२ औं सागमा ३ स्वर्ण, २३ रजत र ३४ कांस्य गरी कुल ६० पदक जित्यो । यसमध्ये २ स्वर्ण, १४ रजत र २० कांस्य महिलाले दिलाएका थिए । ट्रायथलनको मिक्स टिम स्पर्धामा पाएको रजत पदकमा पनि दुई महिला खेलाडीको योगदान रह्यो । त्यसैले ३७ पदक नेपालले पाउनुमा महिलाको भूमिका रह्यो । पुरुषको स्पर्धामा नेपालले एक स्वर्ण, ८ रजत र १४ कांस्य प्राप्त गर्यो ।
पुरुष फुटबलमा २३ वर्षपछि नेपालले जितेको स्वर्ण अहिले चर्चामा छ । तर, पूरा टिमले पाएको स्वर्णको गणना ‘१ स्वर्ण’ हुन्छ र नेपालले पुरुषको स्पर्धामा यो सागमा पाएको सबभन्दा ठूलो सफलता पनि यही हो । महिलाको स्पर्धा दुई स्वर्ण मिल्यो । पहिलो स्वर्ण १६ वर्षीय उसु खेलाडी निमा घर्तीमगरले दिलाएकी थिइन् ।
अर्को स्वर्ण २१ वर्षीया फुपू ल्हामु खत्रीले जुडोमा दिलाइन् । फुपू जुडोमा स्वर्ण जित्ने पहिलो महिला पनि हुन् । संयोगले तीनै स्वर्णका लागि निर्णायक खेलमा नेपाली खेलाडी/टिमले भारतलाई पराजित गरेको थियो ।
‘हामी महिला पनि केही गर्न सक्छौं भन्ने पदकले देखाएको छ,’ स्वर्ण जितेपछि निमाले भनेकी थिइन्, ‘मान्छेको सोचमात्र फरक हो । महिलाले पनि देशका लागि धेरै गर्न सक्छन् ।’
१३ वर्षीया गौरिका सिंहले स्वर्णपदक चुम्न सकिनन् । त्यसैले उनी यो सागकै सर्वाधिक सफल नेपाली खेलाडी बन्न पाइनन् । तर, उनले पौडीमा ऐतिहासिक रजत तथा तीन कांस्य पदक जितेर भविष्यमा ठूलो सफलताका लागि आफूलाई दाबेदारको रूपमा उभ्याएकी छन् ।
यस क्रममा उनले व्यक्तिगत स्पर्धामा सात राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाइन् र थप तीन महिला टिम रिलेको रेकर्डमा पनि आफ्नो नाम दर्ता गराइन् । नेपाललाई १२ औं सागमा पहिलो पदक पनि महिला खेलाडीले नै दिलाएको थियो ।
१२ दिने प्रतियोगिताको दोस्रो दिन सप्तरीकी देवीकुमारी चौधरीले भारोत्तोलनमा कांस्य जित्दै नेपालका लागि पदकको खाता खोलेकी थिइन् । सागमा महिला भारोत्तोलनलाई पहिलोपल्ट यसैपालि समावेश गरिएको हो । त्यसैले उनको नाममा महिला भारोत्तोलनको पहिलो पदकको कीर्तिमान पनि बन्यो । उनको यो पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता हो ।
बक्सिङ र हकीमा महिलाको खेल पनि यसैपालि राखिएको हो । बक्सिङमा नेपालले दुई कांस्य जित्यो र त्यसमा मीनु गुरुङ पहिलो पदक विजेता भइन् । महिला हकीमा तीन टिम मात्र सहभागी भएकाले खेल्नुअघि नै नेपालको पदक पक्का भइसकेको थियो । राउन्ड रोबिनको आधारमा सञ्चालित यसमा नेपाल तेस्रो भयो र हकीमै पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय पदक हात पार्यो ।
ट्रायथलन र खो–खो सागमा नयाँ खेल हुन् । यी दुवैमा नेपालले पदक हात पार्यो । ट्रायथलनमा नेपाललाई यमकुमारी घले, रोजा केसी, हिमाल थापा र रुद्र कटवालले मिक्स रिलेमा रजत पदक दिलाएका थिए । रोजाले व्यक्तिगत स्पर्धामै कांस्य हात पारिन् । खो–खोमा महिला र पुरुष दुवै टिमको भागमा कांस्य पदक पर्यो ।
ब्याडमिन्टनमा नङ्सल तामाङले नसोचिएको रूपमा वुमेन्स सिंगलमा कांस्य दिलाइन् । महिला टिम स्पर्धाको कांस्यमा पनि उनको योगदान रह्यो । नन्द–भाउजू एलिना महर्जन र नविता श्रेष्ठले टेबलटेनिसको वुमेन्स डबल्समा जितेको कांस्यलाई पनि कम आँक्न मिल्दैन । फुटबलमा स्वर्ण जित्न नसके पनि महिला टिमले लगातार दोस्रोपल्ट रजत हात पारे ।
पालो नेपालको
पालैपालो आयोजना गर्ने परम्पराअनुसार सागको १३ औं संस्करण नेपालमा सन् २०१८ मा हुनेछ । यसको औपचारिक प्रक्रिया मंगलबार इन्दिरा गान्धी स्टेडियममा आयोजित १२ औं सागको समापन समारोहमा भयो ।
भारतीय ओलम्पिक कमिटीका अध्यक्ष एम रामाचन्द्रनले दक्षिण एसियाली ओलम्पिक परिषदको झन्डा नेपाल ओलम्पिक कमिटीका अध्यक्ष जीवनराम श्रेष्ठलाई हस्तान्तरण गरे । यसलाई १३ औं सागको आयोजनाको जिम्मेवारी दिइएको मानिन्छ ।
त्यसपछि श्रेष्ठले युवा तथा खेलकुद मन्त्री सत्यनारायण मण्डललाई झन्डा हस्तान्तरण गरेका थिए । नेपालले १३ औं सागका लागि स्वागत गानसहित १५ मिनेटको सांस्कृतिक कार्यक्रम प्रस्तुत गरेको थियो ।
प्रकाशित: फाल्गुन ५, २०७२
No comments:
Post a Comment